Bài viết giới thiệu về hiện trạng kháng kháng sinh trong chăn nuôi ngày càng tăng cao và những giải pháp thay thế kháng sinh trong chăn nuôi hiệu quả, giúp bà con, chủ trang trại tiếp cận những sản phẩm tốt, đảm bảo với quy trình an toàn sinh học mới!
Tình hình Kháng kháng sinh trong chăn nuôi tại Việt Nam và thế giới
Kháng kháng sinh là một vấn đề nổi cộm trong vòng hơn hai thập kỷ qua trên thế giới, đặc biệt tại các nước phát triển. Tuy nhiên, đối với những nước đang phát triển như Việt Nam, kháng kháng sinh mới thu hút được sự quan tâm chỉ 5 năm gần đây, khi hậu quả của nó đang hiển hiện trước mắt.
Đông Nam Á được xem là khu vực nóng về kháng kháng sinh của thế giới, với sự gia tăng chóng mặt của các siêu vi khuẩn, kháng đa kháng sinh, gây ra các đợt dịch bệnh lớn và khó kiểm soát. Ngoài các vấn đề về môi trường, khí hậu, vệ sinh và dịch tễ kém,… việc dùng kháng sinh không được kiểm soát chặt chẽ trên cả người và động vật như: dùng kháng sinh không đủ liều, không theo đơn thuốc; dùng kháng sinh để phòng ngừa bệnh và giúp kích thích tăng trưởng trong chăn nuôi là những nguyên nhân chính dẫn tới việc các vi khuẩn kháng lại thuốc và tiến hóa, hình thành các siêu vi khuẩn nguy hiểm, kháng đa kháng sinh.
Tại Việt Nam, một số nghiên cứu cho thấy có tới 43.8% vi khuẩn phân lập được từ các bệnh nhân nội trú và 81% vi khuẩn Enterobacteriaceae có chứa enzyme Beta-lactamase phổ rộng (ESBL). Loại enzyme này có khả năng phân giải hầu hết các loại kháng sinh thuộc nhóm lactam đặc biệt đối với các loại Penicillin và Cephalosporin thế hệ thứ 3.
Tình trạng kháng thuốc fluoroquinolones của Salmonella typhi (gây bệnh thương hàn) phân lập được đã tăng từ 4% lên 97% trong giai đoạn từ năm 1997 đến 2005. Đồng hành với đó, các nghiên cứu về vi khuẩn kháng thuốc trên động vật và sản phẩm động vật cũng đã được thực hiện.
202 chủng Campylobacter spp. phân lập được từ 343 trang trại chăn nuôi lợn và gia cầm ở Đồng bằng sông Cửu Long có tỷ lệ kháng thuốc như sau: 100% kháng Erythromycin, 99% kháng Sulfamethoxazole-Trimethoprim, 92% kháng Nalidixic acid, Ofloxacin và 20.8% kháng Ciprofloxacin.
Kết quả khảo sát kháng kháng sinh của vi khuẩn Salmonella spp phân lập được từ 318 mẫu thịt lợn, gà từ các chợ bán lẻ tại Miền Bắc cho thấy vi khuẩn này kháng Tetracycline là 58.5%, Sulphonamides là 58.1%, Streptomycin là 47.3%, Ampicillin là 39.8%, Chloramphen-icol là 37.3%, Trimethoprim là 34% và Nalidixic acid là 27.8%.
Về ngắn hạn, việc tồn dư kháng sinh trong thực phẩm ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe và sự phát triển của con người, đồng thời là rào cản khiến nông sản Việt Nam dừng chân trước các thị trường khó tính như Mỹ, EU,….
Về dài hạn, con số tử vong do kháng kháng sinh sẽ ngày càng được nối dài hơn, khi 20 năm qua chúng ta không có kháng sinh mới và thực tế, đã xuất hiện siêu vi khuẩn kháng tất cả các loại kháng sinh mà loài người đang có.
Giải pháp hạn chế và thay thế kháng sinh trong chăn nuôi
Giải pháp hạn chế và thay thế kháng sinh trong chăn nuôi nhằm ngăn ngừa kháng kháng sinh, bảo vệ sức khỏe cộng đồng như sau:
1. Thay thế kháng sinh dùng trong chữa trị bệnh:
- Antibacterial peptides (các chuỗi peptide kháng khuẩn)
- Immune modulators (các yếu tố kích thích miễn dịch)
- Bacteriophages (thực khuẩn thể)
- Probiotics
2. Thay thế kháng sinh dùng trong phòng ngừa bệnh trên vật nuôi:
- Vaccines
- Immune modulators (các yếu tố kích thích miễn dịch)
- Bacteriophages (thực khuẩn thể), hydrolase (enzyme thủy phân), endolysins (yếu tố dung giải mầm bệnh)
- Probiotics . Kiểm soát vệ sinh và thực hành an toàn sinh học của trang trại chăn nuôi
3. Các chất chủ yếu dùng thay thế kháng sinh sử dụng với mục đích kích thích tăng trưởng trên vật nuôi:
- Probiotics/ prebiotics
- Enzymes
- Acid Hữu Cơ
- Phytogenics (chất chiết từ thực vật)
- ZnO, CuSO4
- Antimicrobial peptides (các chuỗi peptide kháng khuẩn)
Tuy chưa có giải pháp nào có thể thay thế được hoàn toàn kháng sinh, nhưng việc sử dụng Probiotics (các vi sinh vật có lợi) thể hiện rõ ưu thế và là một trong những giải pháp hiện đang được chú trọng, ứng dụng nhiều nhất trong chăn nuôi tại Việt Nam.
Tuy nhiên, kéo theo đó là sự bùng nổ sản xuất các loại chế phẩm vi sinh dẫn đến khó kiểm soát nguồn gốc xuất xứ cũng như chất lượng, một số đơn vị còn sử dụng và tuyên truyền sản phẩm chịu (kháng) kháng sinh, rất ít đơn vị sản xuất bài bản và có quy trình được kiểm soát đạt tiêu chuẩn GMP, ISO…
Tiến trình đi đến An Toàn Thực Phẩm tại Việt Nam giải pháp duy nhất là chăn nuôi theo hướng An Toàn Sinh Học.
GFC Omega Việt Nam là đơn vị tiên phong trong ứng dụng các chế phẩm sinh học Megacid như Axit hữu cơ Megacid L, sữa tăng ăn Megacid L+, men tiêu hóa Mega Men…. để người chăn nuôi và thị trường tiếp nhận những giải pháp mới, nói KHÔNG với tồn dư kháng sinh trong Thực Phẩm chăn nuôi.
Nguồn: Sưu tầm
